Από Δημήτριος Μήλλας
Εισαγωγή
Ο αυχένας είναι ο συνδετικός κρίκος του κορμού με το κεφάλι, αποτελεί το στήριγμα του κεφαλιού μας και παράλληλα προσφέρει τη δυνατότητα στο κεφάλι να κινείται πρός όλες τις κατευθύνσεις. Η αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης αποτελείται από 7 σπονδύλους. Οι σύνδεσμοι και οι μύες εφάπτονται στους σπονδύλους, διαμορφώνοντας μία τόσο δυνατή δομή, που μπορεί να ανταποκριθεί σε πολύπλοκες απαιτήσεις που παρουσιάζονται στην ζωή του ανθρώπου. Το αυχενικό σύνδρομο που ακούμε καθημερινά δεν μπορεί να οριστεί σαν μία συγκεκριμένη πάθηση αλλά σαν μία σειρά συμπτωμάτων που εμφανίζονται στην περιοχή του αυχένα όπως δυσκαμψία, νευραλγία, ζαλάδες, πονοκέφαλος κ.α.
- Αιτιολογία
Τα συμπτώματα μπορούν συχνά να διαφέρουν ανάλογα με τη βαρύτητα του αυχενικού συνδρόμου και μπορεί να οφείλονται είτε σε παθολογικές καταστάσεις που επηρεάζουν τις αρθρώσεις, τα οστά, τα νεύρα και το μυϊκό σύστημα της περιοχής είτε σε μη παθολογικές καταστάσεις χωρίς κλινικά ευρήματα, όπως συχνά συναντάται στις μέρες μας λόγω έντονου στρες ή ψυχολογικών παραγόντων. - Αυχενική δισκοπάθεια: Αν το κεφάλι μας βρίσκεται συχνά και πολλή ώρα σκυφτό ή γυρισμένο από τη μία πλευρά (λόγω εργασίας, κακού ύπνου, προβλημάτων όρασης ή ακοής), τότε καταπονείται ο αυχένας και μπορεί να χάσει σιγά-σιγά τη φυσιολογική του λόρδωση. Οι δίσκοι δέχονται πολλαπλάσια φόρτιση με αποτέλεσμα να πιέζονται πολύ, να φθείρονται και να προκαλούν πόνο.
- Σπονδυλοαθρίτιδα: Με την πάροδο της ηλικίας, οι αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης αρχίζουν να εκφυλίζονται και δημιουργούνται αρθριτικά στους σπονδύλους.
- Οστεόφυτα: Εδώ έχουμε ανάπτυξη οστέινων εκφυλιστικών δομών στον αυχένα, που ερεθίζουν τα νεύρα στην πορεία τους, προκαλώντας έντονο αίσθημα πόνου.
- Σπονδυλολίσθηση: Είναι αποτέλεσμα κακώσεως του αυχένα είτε από πτώση είτε από τροχαίο ατύχημα.
- Μυϊκές συσπάσεις: Συνήθως προκαλούνται από απότομες εναλλαγές θερμοκρασίας (ψύξη) ή από απότομη κίνηση.
- Μικρο-τραυματισμοί: Οι επαναλαμβανόμενοι μικροτραυματισμοί (μικρορήξεις στους συνδέσμους) από κακή στάση, άγαρμπη γυμναστική, απότομες κινήσεις ή τραυματισμό μπορεί επίσης να προκαλέσουν αυχενικό σύνδρομο.
- Στρές: Το στρες δημιουργεί ένταση και η ένταση δεν αφήνει το σώμα μας να χαλαρώσει με αποτέλεσμα να πιάνεται ο αυχένας.
Ποιά είναι η κατάλληλη θεραπεία για ένα τόσο βασικό ανατομικό στοιχείο του σώματος μας;
Η θεραπεία διαφέρει ανάλογα με την πάθηση και τα συμπτώματα. Ο γιατρός μπορεί να συστήσει αναλγητικά, αντιφλεγμονώδη, μυοχαλαρωτικά αντικαταθλιπτικά φάρμακα, κολάρο για τον αυχένα, φυσικοθεραπευτική αγωγή και σε σπάνιες περιπτώσεις (σε ορισμένες παθήσεις, όπως κήλη του μεσοσπονδυλίου δίσκου, νεοπλασίες, κακώσεις κ.λπ.) μπορεί να χρειαστεί χειρουργική αποκατάσταση. Στην οξεία φάση των προβλημάτων συχνά συνταγογραφούνται αντιφλεγμονώδη φάρμακα από τον θεράποντα ιατρό και όταν η κλινική εικόνα του ασθενούς κριθεί ότι χρήζει συντηρητικής διαχείρισης εκπονείται ένα πλάνο αποκατάστασης από τον εξειδικευμένο θεραπευτή.
Η όλη θεραπευτική προσέγγιση έχει βάση πάντα την ενδελεχή κλινική αξιολόγηση ώστε να διερευνηθούν σε βάθος όλοι οι παράγοντες – δομές που συμμετέχουν ή συντηρούν το πρόβλημα. Στόχος είναι να ομαλοποιηθούν τα φορτία που δέχεται ο αυχένας καθώς και η αντιμετώπιση οποιουδήποτε συμβεβλημένου παράγοντα.
Όπως σε όλες τις αρθρώσεις μας έτσι και σε αυτές η ισορροπημένη κίνηση μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά.
Ο εξειδικευμένος θεραπευτής διαθέτει την γνώση και τις θεραπευτικές τεχνικές (manual therapy, τεχνικές μυοπεριτοναϊκής διευκόλυνσης , θεραπευτική άσκηση, kinesiotaping) ώστε να δημιουργήσει τις συνθήκες αποφόρτισης και βελτίωσης της κλινικής εικόνας του ασθενούς.
Η χρήση εξειδικευμένων θεραπευτικών εργαλείων (Tecar, Laser Υψηλής Ισχύος κ.α.) μπορούν να προσφέρουν όχι μόνο άμεση ανακούφιση από τον πόνο αλλά και στην συνδρομή μιάς καθολικής θεραπείας.
H θεραπευτική άσκηση είναι σημαντική και απαραίτητη για την αποκατάσταση προβλημάτων που προκαλούν το αυχενικό σύνδρομο. Με την θεραπευτική άσκηση ο πάσχον μπορεί να βελτιώσει την στάση του, να πετύχει καλύτερη κινητικότητα, μείωση της αυξημένης αυχενικής λόρδωσης και περιορισμό της τμηματικής αστάθειας.
Πρόληψη του αυχενικού συνδρόμου
Καθώς το αυχενικό σύνδρομο είναι μια πολυπαραγοντική νόσος η πρόληψη παίζει σημαντικό ρόλο στην αποφυγή αλλά και διαχείρηση του συνδρόμου.
Είναι απαραίτητο ο ασθενής να φροντίζει να:
- Δίνει ιδιαίτερη σημασία στην στάση του όταν κάθεται αλλά καθώς και στο περπάτημα το κεφάλι να τοποθετείται ψηλά σε καλή ανατομική στάση.
- Αποφεύγει την έκθεση σε δυνατά ρεύματα αέρα, το air condition το καλοκαίρι ή το έντονο κρύο το χειμώνα καθώς αυτά μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά και άμεσα τους μύες στην περιοχή του αυχένα
- Περιοριστούν οι παράγοντες που εντείνουν το άγχος και το στρες
καθώς αυτό ενδέχεται να επιβαρύνει το αυχενικό μας, σχεδόν με τον ίδιο τρόπο που το επιτυγχάνει και το κρύο. Όταν αγχωνόμαστε πιέζονται οι μύες, σφιγγόμαστε και ανεβαίνουν οι ωμοπλάτες, με αποτέλεσμα να ασκείται πίεση στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. - Αποφεύγουμε να σηκώνουμε βάρη και δεν κρεμάμε βαριές τσάντες στον ώμο. Ακόμη, για τα ψώνια μας χρησιμοπιούμε τροχήλατο καρότσι.
Γυμναζόμαστε όταν αισθανόμαστε καλά και δεν έχουμε κρίσεις αυχεναλγίας. Η ορθή και συχνή εκγύμναση των μυών του αυχένα θα μας εξασφαλίσει καλή στατική ισορροπία του μυϊκού συστήματος και θα δράσει καταλυτικά στην θεραπεία του αυχενικού συνδρόμου.
Δημήτρης Μήλλας
Φυσικοθεραπευτής MSc.
Καθηγητής Φυσικής Αγωγής BSc.